Endokardioza zastawek – MVD u psów

1. Zastawki serca –  czym są zastawki serca?
2. Endokardioza zastawek – MVD – definicja 
3. Endokardioza zastawek – MVD –  predyspozycja 
4. Endokardioza zastawek – MVD –  klasyfikacji stadiów choroby
5. Endokardioza zastawek – MVD – objawy
6. Endokardioza zastawek – MVD – rokowanie i zalecenia

Zastawki serca –  czym są zastawki serca?

W sercu ssaków występują najczęściej cztery zastawki:

• dwie zastawki przedsionkowo-komorowe – zapobiegają cofaniu się krwi z komór do przedsionków:
  • zastawka mitralna, inaczej nazywana dwudzielną – ma dwa płatki, znajduje się pomiędzy lewym przedsionkiem, a lewą komorą. 
  • zastawka trójdzielna – najczęściej ma trzy płatki, znajduje się pomiędzy prawym przedsionkiem, a prawą komorą. 
• dwie zastawki półksiężycowate – znajdują się w wejściu do tętnic wychodzących z serca:
  • zastawka aortalna. 
  • zastawka tętnicy płucnej.

Zastawki warunkują jednokierunkowy przepływ krwi w sercu. W zależności od różnicy ciśnień w jamach serca otwierają się lub zamykają zapewniając jego prawidłowe funkcjonowanie.

Aparat zastawkowy zastawek przedsionkowo-komorowych składa się z kilku współpracujących ze sobą elementów:

• mięśni brodawkowatych 
• strun ścięgnistych
• płatków zastawki
• pierścienia włóknistego zastawki

Endokardioza zastawek – MVD – definicja

Endokardioza, inaczej nazywana jest śluzowatym zwyrodnieniem zastawek – MVD (Myxomatous valvular degeneration) – to powoli postępująca choroba, która wpływa na funkcjonowanie zastawek. 

Charakteryzuje się guzkowatymi zniekształceniami płatków zastawki oraz pogrubieniem i wydłużeniem strun ścięgnistych. Zmiany te uniemożliwiają szczelne zamykanie się płatków co prowadzi do ich niedomykalności, która z czasem ulega progresji prowadząc do przebudowy komór oraz w konsekwencji ich dysfunkcji. 

Choroba najczęściej dotyczy zastawki mitralnej – zwyrodnienie śluzowate zastawki mitralnej – MMVD(myxomatous mitral valve disease) –  jednak w 30% chorobą objęte są obie zastawki przedsionkowo-komorowe (mitralna i trójdzielna).

Endokardioza zastawek – MVD –  predyspozycja 

Przyczyna endokardiozy nie jest znana, ze względu na większą predyspozycję niektórych ras psów do jej występowania wykazano, że choroba może być dziedziczona, a jej przebieg może być uwarunkowany genetycznie. 

Predyspozycje do zachorowania:

• częstość występowania jest wyższa u psów małych ras –  poniżej 20 kg 
• choroba częściej występuje u samców niż samic
• częściej występuje u psów małych ras u których występują inne zaburzeniami tworzenia i wzrostu chrząstki
• predyspozycje rasowe:
  • Cavalier King Charles Spaniel
  • Yorkshire Terrier 
  • Maltańczyk
  • Szpic miniaturowy – Pomeranian
  • Pudel
  • Jamnik
  • Chihuahua
  • Pekińczyk
  • Shih tzu
  • Sznaucer miniaturowy
  • West highland white terrier
  • Amerykański spaniel wodny
  • Chin japoński
  • Greyhound
  • Norfolk terier

Endokardioza zastawek – MVD –  klasyfikacji stadiów choroby

Amerykańskie Weterynaryjne Stowarzyszenie Chorób Wewnętrznych – ACVIM (American College of Veterinary Internal Medicine) – podzieliło chorobę na różne stadia w zależności od stopnia zaawansowania zmian zwyrodnieniowych oraz nasilenia objawów klinicznych.

• Stadium A –  do tej grupy zaliczamy psy, u których stwierdzona jest predyspozycja do występowania choroby, ale nie występują u nich zmiany w strukturze serca – np. Cavalier King Charles Spaniel
• Stadium B – do tej grupy zaliczamy psy, które mają potwierdzoną strukturalną chorobę serca, ale nie towarzyszą jej objawy kliniczne spowodowane niewydolnością serca. To stadium dzielimy na dwa podstadia:
  • B1 – psy bez objawów klinicznych, u których nie obserwuje się przebudowy serca związanej z endokardiozą. W tej fazie choroby zazwyczaj nie włączamy leczenia.
  • B2 –  psy bez objawów klinicznych, u których stopień zaawansowania niedomykalności spowodował przebudowę serca. W tej fazie choroby ostatnie wytyczne zalecają rozpoczęcie leczenia mającego na celu opóźnienie wystąpienia klinicznych objawów niewydolności serca. 

• Stadium C – do tej grupy zaliczamy psy u których w wyniku choroby zwyrodnieniowej zastawek rozwinęły się objawy kliniczne niewydolności serca. 
• Stadium D – psy w końcowej fazie choroby zwyrodnieniowej zastawek.

Endokardioza zastawek – MVD – objawy

Objawy różnią się w zależności od stopnia zaawansowania choroby zwyrodnieniowej.

• pierwszym objawem, przed wystąpieniem objawów klinicznych jest pojawienie się szmeru w badaniu osłuchowym 
• objawy kliniczne związane z niewydolnością serca:
  • nietolerancja wysiłkowa,
  • osłabienie,
  • duszność,
  • trudności w oddychaniu,
  • kaszel,
  • omdlenia podczas wysiłku,
  • powiększony obrys jamy brzusznej – wodobrzusze

Endokardioza zastawek – MVD – rokowanie i zalecenia 

Rokowanie dla pacjentów z endokardiozą różnią się w zależności od stadium choroby w momencie rozpoznania oraz tempa progresji. U ras predysponowanych np. Cavalier King Charles Spaniel, Yorkshire Terrier choroba może pojawić się szybciej i mieć bardziej gwałtowny przebieg. 

Jeśli zauważyłeś u Twojego psa objawy, które mogą wskazywać na endokardiozę lub lekarz prowadzący wysłuchał w trakcie badania klinicznego szmer w sercu, porozmawiaj z nim o dalszych zaleceniach odnośnie postępowania – wykonaniu badania kardiologicznego.

U ras najbardziej predysponowanych warto rozważyć profilaktyczne badanie kardiologiczne w celu jak najwcześniejszego wykrycia choroby serca.

Przypisy:

1. KARDIOLOGIA PSÓW I KOTÓW, L.P. Tilley, F.W.K. Smith Jr., M.A. Oyama, M.M. Sleeper, wyd. I polskie, red. M. Garncarz, R. Niziołek
2. Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński, Anatomia Zwierząt tom 2 – Narządy wewnętrzne i układ krążenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006, ISBN 83-01-13544-1
3. ACVIM consensus guidelines for the diagnosis and treatment of myxomatous mitral valve disease in dogs, Bruce W Keene , Clarke E Atkins , John D Bonagura , Philip R Fox , Jens Häggström , Virginia Luis Fuentes , Mark A Oyama , John E Rush , Rebecca Stepien , Masami UMechi